رئیس اسبق سازمان غذا و دارو گفت: لابی‌های فشاری وجود دارند که سودشان در ممنوعیت واردات است که بعضا تسلیم آنها می‌شویم. به هر حال فلان سندیکا، انجمن، گروه و غیره دوست دارند که انحصار داشته باشند و در این راستا تلاش و لابی هم می‌کنند. سازمان غذا و دارو و سایر نهادها نباید تسلیم این لابی‌های شوند.
باید قبول کنیم دولت بهترین جا برای برنامه‌ریزی نیست
به گزارش آیمد۳۶۰، رسول دیناروند رئیس اسبق سازمان غذا و دارو در دومین همایش اقتصاد و مدیریت دارو با موضوع “همایش کمبودهای دارویی؛ ریشه‌ها و راهکار” (Pharma360) که به همت شرکت استرازنکا برگزار شد، اظهاراتی را مطرح کرد که اهم آنها به شرح زیرند:
– در سال ۱۳۹۲ که رئیس سازمان غذا و دارو شدم، اوضاع کمبودهای دارویی بسیار بد بود و تصمیم‌گیری درباره تغییر نرخ ارز پایه داروها نیز از دولت قبلی به دولت وقت منتقل شده بود. پس از گذشت یک سال اوضاع کمبودها عادی شد و در سال ۱۳۹۳ و ۱۳۹۴ تقریبا مشکلات تحریم‌ها هم حل شد و ثبات ارزی داشتیم و حتی تورم تک‌رقمی شده بود اما حتی در چنین شرایطی هم نمی‌توانستیم کمبودهای دارویی را به زیر ۳۰ قلم برسانیم؛ بنابراین کمبودهای دارویی همیشه وجود دارند و حتی بزرگترین بازار داروی جهان یعنی آمریکا نیز با اینکه با هیچ مانع و مشکلی مواجه نیست، همواره دچار کمبودهایی است.
– نداشتن تعریفی مشخص از کمبود دارو معضل چندان بزرگی نیست. البته که باید چنین تعریفی داشته باشیم اما مطمئن باشید که حتی اگر تعریفی علمی هم درباره آن داشته باشیم، باز هم احساس مردم، دستگاه‌های نظارتی و نمایندگان مجلس درباره کمبود دارو با احساس ما متفاوت است.
– گاهی یک نماینده مجلس استانی را درباره کمبود یک دارو به هم می‌ریزد و بعد از بررسی مشخص می‌شود که آن دارو در تمام طول عمرش وارد ایران نشده و در فهرست رسمی دارویی کشور نیز وجود نداشته اما چون یک پزشک آن را تجویز کرده و بیمار نتوانسته آن را بدست بیاورد، کمبود محسوب شده است.
– سازمان غذا و دارو کمبود داروهای خارج از فهرست رسمی دارویی کشور را به عنوان کمبود دارو نمی‌پذیرد.
– مردم، پزشکان و دستگاه‌های نظارتی خارج از وزارت بهداشت این تعریف را که اگر برای دارویی جایگزین وجود داشته باشد کمبود آن دارو کمبود محسوب نمی‌شود قبول ندارند. یا اینکه اگر دارویی فقط در داروخانه‌های منتخب عرضه شود و در داروخانه‌های دیگر موجود نباشد از نظر سازمان کمبود محسوب نمی‌شود اما از نظر مردم کمبود است. بنابراین به طور کلی کمبودهای دارویی وابسته به احساس مردم است و اگر مردم دنبال دارویی بگردند و به هر دلیلی آن را پیدا کنند، آن را کمبود تلقی می‌کنند.
– هیچ کشوری با بستن دیوارها دور خودش و محدود و ممنوع کردن نتوانسته در اقتصاد موفق باشد. در بخش‌هایی که اقدام به اعمال ممنوعیت کردیم نتیجه‌ای نگرفتیم و در این موارد نه مردم راضی هستند و نه تولید توانسته به سرانجامی برسد. نمونه آن هم صنعت خودروسازی است که با وجود میلیاردها دلار حمایت دولتی، باعث ایجاد این همه مشکل و نارضایتی شده است.
– لابی‌های فشاری وجود دارند که سودشان در ممنوعیت واردات است که بعضا تسلیم آنها می‌شویم. به هر حال فلان سندیکا، انجمن، گروه و غیره دوست دارند که انحصار داشته باشند و در این راستا تلاش و لابی هم می‌کنند. سازمان غذا و دارو و سایر نهادها نباید تسلیم این لابی‌های شوند.
– در زمان وزارت دکتر لنکرانی به دنبال آن بودیم که به صورت کامل جلوی واردات فوریتی دارو را بگیریم. در آن زمان اکثر مراجع فتوا دادند که اگر پزشک تشخیص دهد نجات بیماری به تجویز یک دارو است که در فهرست رسمی دارویی کشور وجود ندارد، حکومت، دولت و وزارت بهداشت شرعا حق ندارند جلوی تجویز و تامین آن دارو را بگیرند.
– در ظاهرا شاید بتوانیم درباره چگونگی شیوه تامین داروها به مردم زور بگوییم اما حکم شرعی چیز دیگری است. بنابراین ما که قصدمان تعطیلی شرکت‌های فوریتی بود بعدا تصمیم گرفتیم که لااقل واردات فوریتی را از انحصار دربیاوریم و در همین راستا نیز بیش از ۲۰۰ شرکت فوریتی تاسیس شد. البته میزان واردات فوریتی در مجموع بیشتر نشد.
– زمانی که من مسوول بودم، ۶۰ درصد از خطوط تولید دارو در کشور GMP سازمان غذا و دارو را نداشتند و از نظر قانون حق تولید دارو را نداشتند اما به هر حال تولید می‌کردند.
– نمی‌توانیم به پزشک و بیمار درباره کیفیت داروهای تولید داخل زور بگوییم بلکه باید بتوانیم آنها را اقناع و کیفیت و اثربخشی این داروها را به آنها اثبات کنیم.
– متاسفانه در حال حاضر گرفتار برنامه‌ریزی بیش از حد و افراطی در همه حوزه‌ها هستیم. باید قبول کنیم دولت بهترین جا برای برنامه‌ریزی نیست.
– تا پنج، شش سال پیش ممنوعیت واردات مواد اولیه دارویی نداشتیم و صرفا تعرفه‌ای ۳۲ درصدی روی واردات آن دسته از مواد اولیه دارویی گذاشته می‌شد که دارای مشابه تولید داخل بودند و تولید داخل نیز خودش را با این شرایط تنظیم کرده بود.
– کمبودهای دارویی ناشی از عواملی مانند تجویز برخی داروهای خارج از فهرست، تقاضای بیمار برای برخی از برندها، مشکلات پیش آمده برای تامین‌کننده مانند عدم تامین مواد اولیه یا مشکلات پیش آمده در سطح کلان دولت مانند کمبود ارز هستند.
فانا
