کمبود دارو و تجهیزات پزشکی، به‌طور دوره‌ای به بحران می‌رسد. در این شرایط، سازمان غذا و دارو برای رفع بحران، راهکار واردات فوریتی را در پیش می‌گیرد. این راهکار با مخالفت برخی مواجه است، زیرا آنها معتقدند که واردات فوریتی، تنها به نفع دلالان و رانت‌خواران است.
واردات فوریتی در شان صنعت دارویی کشور نیست
یدالله سهرابی عضو شورای عالی نظام پزشکی گفت: سازمان غذا و دارو باید تولید اقلام دارویی در داخل کشور را تقویت کند. اگر هم نیاز به واردات مواد اولیه است، باید قبل از کمبود، سفارش تولید ماده اولیه را به شرکت‌ها ارائه دهد. واردات فوریتی زیبنده صنعت دارویی کشور نیست و این صنعت را متحمل هزینه‌های زیادی خواهد کرد.
سهرابی همچنین به چالش‌های صنعت دارویی کشور اشاره کرد و گفت: عدم تأمین نقدینگی، عدم تأمین ارز مناسب، عدم پرداخت مطالبات به هنگام توسط بیمه‌ها، قیمت گذاری دستوری و بدعهدی بانک‌ها از جمله این چالش‌ها هستند. این چالش‌ها موجب کمبود داروهای خاص در کشور شده است.
سازمان غذا و دارو توانایی برنامه ریزی ندارد
سازمان غذا و دارو، علاوه بر اختیار مجوز واردات مواد اولیه و تخصیص ارز مورد نیاز، نیز مجوز تولید و واردات محصول کامل را دارد. از سوی دیگر، وزارت بهداشت میزان مصرف را به طور کامل می‌داند. با این حال، با وجود داشتن این اطلاعات، به نظر می‌رسد که از آنها در فرآیندهای برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری به نحو کافی استفاده نمی‌شود.
محسن عبدالله زاده، فعال در صنعت دارو، اظهار کرد: از یک سو، در برخی از اقلام دارویی با کمبود مواجه هستیم و از سوی دیگر، در موارد دیگر با داروهایی روبه‌رو هستیم که تولید آنها بیش از نیاز کشور است و تاریخ انقضای آنها نزدیک به پایان است. او تاکید دارد که با وجود برنامه‌ریزی صحیح، نباید شاهد تولید اضافی نسبت به نیاز مصرف باشیم.
وی افزود: متأسفانه، به جای اینکه سازمان غذا و دارو بر اساس اطلاعات مواد اولیه و ظرفیت تولید کارخانه‌ها برنامه‌ریزی کند، تصمیم‌گیری را بر اساس کمبودها در بازار انجام می‌دهد. هر زمان که کمبودی به وجود آید، به دنبال واردات از طریق شرکت‌های فوریتی می‌رود. اینکه در داروخانه‌ها به دنبال موجودی یا کمبودها باشیم، راهکار مناسبی نیست، و باید از کف کارخانه، توان تولید را پیش‌بینی کرد و برنامه‌ریزی بر اساس آن انجام داد.
عبدالله زاده اظهار کرد: در سال گذشته مشاهده کردیم که مسئولان وزارت بهداشت با افتخار به استقبال آنتی بیوتیک‌های وارداتی در فرودگاه رفتند، در حالی‌که از دهه ۶۰ قادر به تولید آنتی بیوتیک بودیم و در سال‌های گذشته، تمام نیازهای کشور در این زمینه را خود تولید می‌کردیم. او تاکید دارد که بی‌توجهی به مشکلات تولید، باعث کاهش توان تولید شده و موجب می‌شود که ما به واردات نیازمند شویم.
این فعال در صنعت دارو تأکید کرد: وقتی که مشکلات تولید برطرف نگردد و تولید به صرفه نباشد، با کمبودها روبرو خواهیم شد. اما راه حل این مشکلات نیست که با واردات فوریتی به دنبال رفع کمبودها باشیم. زیرا تجربه واردات آنتی بیوتیک در سال گذشته نشان داده است که این نوع واردات هم هزینه بالاتری داشته و هم از کیفیت مناسبی برخوردار نمی‌باشد.
تجهیزات هم مانند داروTop of Form
به‌روز شدن کمبود تجهیزات و ملزومات پزشکی و اقدامات فوریتی برای واردات، به نظر می‌آید موقعیتی مشابه با بازار دارویی کشور داشته باشد. زیرا هر دو حوزه دارو و تجهیزات تحت نظر سازمان غذا و دارو قرار دارند و احتمالاً سیاست‌ها و تصمیم‌گیری‌ها در این دو زمینه به یکدیگر نزدیک و مشابه خواهند بود.
مثالی از تصمیمات اداره کل تجهیزات پزشکی
اداره نظارت بر تأمین، توزیع، عرضه و کنترل قیمت ریالی اداره کل تجهیزات و ملزومات پزشکی سازمان غذا و دارو اعلام کرد: با توجه به لزوم تأمین به موقع و مناسب تجهیزات و ملزومات پزشکی، تمامی شرکت‌های فعال در زمینه تجهیزات و ملزومات پزشکی دعوت می‌شوند تا در صورت تمایل و آمادگی برای انجام واردات فوریتی کالا در شرایط ضروری، اقدام به اعلام آمادگی خود نمایند.
- برای واردات فوریتی کالا، لازم نیست نمایندگی از کمپانی سازنده دریافت شود و تأمین کالا از طریق شبکه توزیع در سایر کشورها نیز تایید می‌شود.
- این اداره کل می‌پذیرد که شرکت‌ها به عنوان تأمین‌کننده مجاز کالا با حداقل مدارک و مستندات ثبت شوند.
- تمامی کالاهای وارداتی در گمرکات کشور بازرسی خواهند شد.
- اقلام وارداتی باید دارای تاریخ انقضای کافی و مطابق با ضوابط اداره کل تجهیزات و ملزومات پزشکی باشند.
- نحوه ترخیص کالا با حداقل اسناد صورت می‌گیرد و ارز مورد نیاز کالا پس از ترخیص، در لیست تخصیص ارز بانک مرکزی ارسال می‌شود.
بر اساس وضعیت فعلی در بازار تجهیزات پزشکی کشور، مشاهده می‌شود که در زمینه کالاهای ارتوپدی، تروما و ستون فقرات، نه تنها از واردات بی‌نیاز نیستیم، بلکه تکنولوژی‌های روز دنیا نیز در تولیدات داخلی به کار گرفته می‌شود. با این حال، عجیب به نظر می‌رسد که همچنان مجوز واردات به این کالاها صادر می‌شود.
این وضعیت باعث ناامیدی و ناراضی‌ای از سوی تولیدکنندگان داخلی می‌شود و در عین حال، شرایط را برای سوءاستفاده فراهم می‌کند. زیرا با افتخار بازار تجهیزات پزشکی آشفته شده و برخی افراد، به بهانه تأمین نیاز داخلی، سعی در کسب سودهای بیشتر از موقعیت ایجاد شده دارند. در حالی‌که سازمان غذا و دارو به سادگی می‌تواند بازار تجهیزات پزشکی را مدیریت کرده و به منظور جلوگیری از بروز بحران در کمبودها، اقدامات لازم را انجام دهد.
احتمالاً مهم‌ترین گامی که سازمان غذا و دارو می‌تواند بردارد، جهت جلوگیری از نوپا شدن بازار تجهیزات پزشکی کشور، تأمین نیازها و مطالبات اساسی و منطقی تولیدکنندگان باشد. این اقدام به تولیدکنندگان امکان می‌دهد که با وجود همه چالش‌ها و نگرانی‌ها، به تولید کالاهای خود ادامه دهند.
