بر اساس گزارش گروه ایمد ۳۶۰، سمیه بختیاری دوست که فارغ‌التحصیل دانشگاه صنعتی امیرکبیر است و مجری پروژه‌ای است که در آن یک سیستم میکروفلوئیدیک برای جداسازی پلاسما از نمونه خون طراحی و ساخته می‌شود، توضیح داد: دقت و صحت نتایج آزمایشات خون برای تشخیص بیماری و تجویز درمان دارای اهمیت بسیار بالا هستند. این آزمایشات برای تایید یک بیماری یا عدم بیماری یک فرد علامت‌دار یا برای غربالگری بیماری در افراد بدون علامت یا بررسی فواید و عوارض جانبی درمان مورد استفاده قرار می‌گیرند.
او در ادامه این چنین عنوان کرد که: بیشتر آزمایشات خون بر روی پلاسما انجام می‌شوند که به عنوان مایعی مهم در خون شناخته می‌شود و بیش از نیمی از حجم نمونه خون را تشکیل می‌دهد.
پژوهشگر سمیه بختیاری اظهار کرد: جداسازی پلاسما از سلول‌های خونی به عنوان مرحله حیاتی‌ترین مرحله در آماده‌سازی نمونه قبل از تجزیه و تحلیل بیوشیمیایی، حساسیت و دقت اندازه‌گیری را افزایش می‌دهد.
طبق گفته بختیاری دوست، سیستم‌های کم‌مصرف و قابل حمل علاوه بر ارائه خدمات در بیمارستانها و آزمایشگاه‌ها، می‌توانند در تشخیص زودهنگام یا درمان بیماری‌ها از طریق پیشرفت سیستم‌های تصمیم‌گیری هوشمند پزشک، نقش مهمی را بازی می‌کنند.
او با اشاره به این نکته که در زمینه سیستم‌های میکروفلوئیدیک شرایط مناسبی برای تشخیص و پردازش نمونه‌های بیماری فراهم شده است، بیان کرد: گسترش این سیستم‌ها منجر به کاهش هزینه‌ها، مصرف مواد و کاهش نیاز به تجهیزات پیچیده پزشکی می‌شود و همچنین به دلیل ایزوله بودن این سیستم‌ها از محیط خارجی در مراحل مختلف، اشتباهات ناشی از عوامل محیطی و انسانی به حداقل می‌رسد و کارایی و بهره‌وری آزمایشات افزایش می‌یابد.
مجری این پروژه یادآور شد: در فناوری آزمایشگاه روی تراشه (LOC) امکان استفاده از حجم کمتری از نمونه خون، افزایش سرعت در فرآیند، تجمیع کامل فرایند یک آزمایش خون بر روی یک تراشه و درنتیجه جلوگیری از خطاهای انسانی و جابجایی مکرر نمونه که باعث آسیب دیدگی سلول‌های خونی می‌شود، فراهم شده است.
او با اشاره به این نکته که یکی از اولویت‌های اصلی زندگی‌اش کمک به بیماران سرطانی بوده است، اظهار کرد: در زمان تحقیقاتی که در دوره کارشناسی ارشد خود در حوزه سرطان انجام دادم، به امکان تشخیص زودهنگام نشانگرهای سرطان در نمونه خون دست یافتم.
سمیه بختیاری افزود: با ادامه تحقیقات در دوره دکتری، متوجه شدم که یکی از مراحل اساسی در تشخیص این نشانگرها، مرحله نمونه‌برداری و جداسازی پلاسمای با کیفیت از سلول‌های خونی است که نقش بسیار مهمی در دقت و صحت روش‌های تشخیصی دارد.
بختیاری دوست افزود: در این مسیر توانستم با هدایت اساتید و پس از انجام مراحل امکان‌سنجی، شبیه‌سازی و بهینه‌سازی، به ساخت این میکروتراشه بپردازم.
وی یادآور شد: ادامه این پروژه، به سفارش‌دهی اختصاصی میکروتراشه ساخته شده برای تشخیص یا اندازه‌گیری یک نشانگر یا پارامتر خاص در پلاسما جداشده متمرکز است. برای این امر، انجام تست‌های مکرر در یک مرکز آزمایشگاهی برای کالیبراسیون دستگاه مورد نیاز است.
این محقق با ارائه ویژگی‌های طرح اظهار کرد: تراشه میکروفلوئیدیک ساخته شده در این پروژه از ترکیب دو روش برای جداسازی سلول‌های خونی از پلاسمای خون استفاده می‌کند. این روش‌ها به گونه‌ای انتخاب شده‌اند که بر تمام انواع سلول‌های خونی تأثیرگذار بوده و در نتیجه منجر به دستیابی به خلوص تقریبا ۱۰۰ درصد می‌شوند.
به گفته بختیاری دوست، سرعت بالای فرآیند جداسازی در این میکروتراشه که به دلیل استفاده نوآورانه از لایه‌های متخلخل پلی‌پروپیلن (MBPP) است، از ویژگی‌ها و نقاط قوت این پروژه پژوهشی است و با بررسی میکروتراشه ساخته شده برای جداسازی پلاسما از خون‌هایی با غلظت گلبول قرمز متفاوت، مشخص شد که این میکروتراشه می‌تواند پلاسما را با کیفیت بسیار بالا از خون‌هایی با غلظت گلبول قرمز بالا جدا کند. این دستاورد مهمی است، زیرا یکی از چالش‌های اصلی در این زمینه بوده است.
سازنده میکروتراشه برای جداسازی پلاسما از خون کامل گفت: این میکروتراشه می‌تواند پلاسمای با کیفیت و خلوص بالا از خون کامل تولید کند. این مهم برای میکروتراشه‌های پایش و غربالگری بیماری‌های خاص که نیاز به دقت بالایی دارند، ضروری است.
بختیاری دوست افزود: این میکروتراشه‌ها در مراکز تحقیقاتی پزشکی و آزمایشگاهی و نیز سیستم‌های هوشمند تصمیم‌یار پزشک برای بررسی نشانگرهای بیماری‌ها در خون افراد کاربرد دارند.
مرحوم دکتر حسن غفوری‌فرد و دکتر حمیدرضا حبیبیان، اعضای هیات علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر، اساتید راهنما این پروژه بودند.
