“شهروز همتی”، رئیس انجمن دکترای علوم آزمایشگاهی، در پاسخ به سوالی درباره مهم‌ترین معضلات و مشکلات آزمایشگاه‌ها و کارشناسان علوم آزمایشگاهی، اظهار داشت: در سال‌های اخیر با توجه به تحریم‌ها و افزایش قیمت ارز و عدم نظارت دقیق بر عملکرد توزیع‌کنندگان و واردکنندگان کیت‌ها و دستگاه‌های تشخیصی، مشکلات فراوانی در خصوص تهیه کیت‌ها، به ویژه کیت‌هایی که در داخل کشور تولید نمی‌شوند، برای آزمایشگاه‌های کشور، هم در بخش دولتی و هم در بخش خصوصی، ایجاد شده است.
وی در ادامه اعلام کرد که تست‌هایی که در گذشته به سادگی و در طی چند روز جوابدهی به بیمار انجام می‌شدند، امروز به علت مشکلاتی که برای تهیه کیت‌ها و دستگاه‌های تشخیصی وجود دارد، برخی از آنها انجام نمی‌شود یا با تاخیر انجام می‌گیرد. این وضعیت مردم را با مشکلات خدمات رسانی مواجه می کند.
رییس انجمن دکترای علوم آزمایشگاهی با اشاره به موضوع عدم نظارت دقیق بر شرکت‌های تولیدکننده داخلی اعلام کرد که در عین حال، نظارت قاطعی بر عملکرد شرکت‌های تولید کننده داخلی نیست و این شرکت‌ها از قیمت‌های مصوبی که برای آنها تعیین شده است، پیروی نمی‌کنند. آنها با بالا رفتن قیمت ارز، قیمت کیت‌های خود را به‌طور هفتگی یا روزانه تغییر می‌دهند. این وضعیت برای یک آزمایشگاه که میزان مصرف کیت‌ها و دستگاه‌ها و لوازم التحریر و غیره بسیار زیاد است، ضربه‌ای شدید از نظر مالی تلقی می‌شود و می‌تواند تأثیرات بلندمدتی داشته باشد. همچنین، افزایش قیمت ارز تأثیرات خود را بر سایر موارد همچون افزایش اجاره ساختمان، حمل و نقل و سایر هزینه‌ها نیز دارد که این موارد نیز مشکلاتی را برای آزمایشگاه‌ها ایجاد می‌کنند.
به گزارش آیمد ۳۶۰، همتی با اشاره به مشکلات موجود، بیان کرد: متأسفانه در سال‌های گذشته، برخی از شرکت‌های داخلی قیمت کیت‌هایشان را چند بار در سال تغییر داده‌اند، اما تعرفه خدمات آزمایشگاهی که در ابتدای هر سال اعلام می‌شود، در طول سال تغییری پیدا نمی‌کند. این اعلام تعرفه نیز که در ابتدای سال هیئت دولت ابلاغ می کند، با تاخیر دو تا سه ماهه توسط بیمه‌های پایه و تکمیلی مورد قبول قرار می‌گیرد؛ به این معناست که تعرفه آزمایشگاه‌ها همیشه برای ۹ ماه اعتبار دارد و بیمه‌ها با وجود تاکید هیات دولت دو تا سه ماه آن را پرداخت نمی‌کنند.
وی در ارتباط با مشکلات کارشناسان علوم آزمایشگاهی نیز گفت: پس از انقلاب در سال ۱۳۶۵، رشته جدید دکترای علوم آزمایشگاهی DCLS در کشور تاسیس شد تا نیاز آزمایشگاه‌ها در اقصی نقاط کشور را برطرف کند. خوشبختانه، فارغ‌التحصیلان این رشته با تاسیس آزمایشگاه‌های مجهز و به‌روز و ایجاد دانش جدید، اهمیت این موضوع را درک کردند و در شهرهای دورافتاده و مناطق مرزی و کمبود آزمایشگاه، آزمایشگاه‌هایی را تأسیس کردند که هیچ کدام از فارغ‌التحصیلان مرتبط با آزمایشگاه‌ها به این نقاط به دلیل کمبود امکانات زندگی تمایلی به تاسیس آزمایشگاه نداشتند. این آزمایشگاه‌های مجهز و با دانش جدید، نیازهای این مناطق را به‌خوبی برطرف کردند.
رئیس انجمن دکترای علوم آزمایشگاهی اظهار کرد: عدم ادامه تحصیل در رشته مورد علاقه، انگیزه دانشجویان کارشناسی را از بین می برد و آنها مجبور شده‌اند در رشته‌های دیگری که مورد علاقه‌شان نیست، به تحصیل ادامه دهند یا دوباره کنکور بدهند و با یک رشته جدید وارد بازار کار شوند. این وضعیت موجب مهاجرت دانشجویان به کشورهای دیگر یا عدم تعیین سرنوشت رشته‌شان و عطای آن را به لغایش دادن و وارد شغل دیگری می شود
در این گزارش، به بررسی بخشی از مصاحبه با همتی درباره استفاده از کارشناسان علوم آزمایشگاهی در آزمایشگاه‌های مرجع پرداخته خواهد شد. همتی، به عنوان یک نماینده مطرح در این حوزه، تأکید می‌کند که ترکیب اصلی پرسنل فنی آزمایشگاه‌های کشور بر مبنای فارغ التحصیلان علوم آزمایشگاهی تشکیل شده است. او بیان می‌کند که در آزمایشگاه‌های مرجع، حضور کارشناسان علوم آزمایشگاهی حیاتی و اساسی است و از این حیث، اصلی‌ترین ترکیب پرسنلی را تشکیل می‌دهند.
به گفته همتی، در آزمایشگاه‌های مرجع، کارشناسان علوم آزمایشگاهی فقط در بخش‌های غیرفنی می‌توانند از حضور سایر فارغ التحصیلان مرتبط استفاده کنند. این محدودیت به نوع آزمایشگاه که آیا خصوصی یا دولتی است، یا به آزمایشگاه‌های تحت نظر سازمان‌ها و نهادهای دیگر، ارتباطی ندارد. از طرفی، نحوه اجرا و انجام آزمایشات در آزمایشگاه مرجع سلامت بر اساس دستورالعمل‌های مشخص و دقیق انجام می‌شود.
در نتیجه، همتی با تأکید بر اهمیت وضعیت کارشناسان علوم آزمایشگاهی در آزمایشگاه‌های مرجع، از رعایت دقیق دستورالعمل‌ها و استفاده از افراد متخصص و کارآزموده تاکید می‌کند تا فعالیت‌های آزمایشگاهی به صورت دقیق و قابل اطمینان انجام شود و نقص‌های احتمالی در نتایج آزمایشات به حداقل رسیده و اعتماد عمومی به آزمایشگاه‌های مرجع حفظ شود.
در این گزارش، موضوع نوسانات قیمت ارز و تورم و تأثیر آن در تامین تجهیزات آزمایشگاهی مورد بررسی قرار می‌گیرد. به‌علاوه، نقش آزمایشگاه‌ها در تشخیص بیماری‌ها و اهمیت تأمین تجهیزات و کیت‌های آزمایشگاهی در این روند بحث می‌شود. همچنین، اختلاف در ارزیابی بعضی از آزمایش‌های تخصصی و فوق تخصصی در گذشته و حالت فعلی نیز به تفصیل مورد بررسی قرار می‌گیرد.
به گفته متخصصان نوسانات قیمت ارز و تورم بر روی تجهیزات آزمایشگاهی تأثیر مستقیم دارند و باعث افزایش هزینه‌ها و مشکلات در تهیه کیت‌ها و تجهیزات مورد نیاز می‌شوند. این امر در کوتاه‌مدت ممکن است اثرات خود را نشان دهد، اما در بلندمدت می‌تواند به مشکلات جدی منجر شود. برخی از آزمایش‌های تخصصی و پیشرفته، که پیش از این به راحتی انجام می‌شدند و یا از طریق ارسال نمونه‌ها به خارج از کشور انجام می شدند، اکنون با مشکلاتی در تهیه کیت‌ها روبه رو هستند. این مشکلات باعث افزایش هزینه‌ها برای آزمایشگاه‌ها می‌شود و تعرفه‌های آزمایشگاهی نمی‌تواند هزینه‌های اضافی را توسط بیمار یا بیمه‌ها پوشش دهد. به همین دلیل، برخی از آزمایش‌های مهم و حیاتی انجام نمی‌شوند و این مشکلات باعث عدم ورود کیت‌های تخصصی و پیشرفته به کشور می‌شود.
رئیس انجمن دکترای علوم آزمایشگاهی هم به نقش اساسی آزمایشگاه‌ها در تشخیص بیماری‌ها، پیشگیری از بیماری‌ها، پیگیری روند درمان و مانیتورینگ بیماری‌ها اشاره کرد. او بیان می‌کند که تقریباً ۷۰ درصد تشخیص بیماری‌ها بر اساس آزمایشات آزمایشگاهی انجام می‌شود. از این رو، در صورت عدم تأمین تجهیزات آزمایشگاهی، ممکن است مواجهه با مشکلاتی در تشخیص بیماری‌ها و پیگیری درمانی برای بیماران رخ دهد. این امر ، خصوصاً برای بیماری‌های جدی مانند سرطان‌ها بسیار حائز اهمیت است. رئیس انجمن بیان می‌کند که بعضی از کیت‌ها و تجهیزات مورد نیاز که برای مانیتورینگ بیماری‌های خاصی وارد نمی‌شوند باعث چالش‌های جدی در تشخیص و درمان بیماری‌ها می شود.
از اینرو، توجه به تأمین مالی و مدیریت مناسب برای تجهیزات آزمایشگاهی و کنترل نوسانات قیمت ارز و تورم از اهمیت بسیاری برخوردار است. برنامه‌ریزی جهت ایجاد راهکارهای مناسب برای تامین کیت‌ها و تجهیزات آزمایشگاهی و همچنین پشتیبانی از تحقیقات و توسعه در داخل کشور می‌تواند به‌عنوان یک راه حل مؤثر در مواجهه با چالش‌های فعلی و آینده در حوزه آزمایشگاهی مطرح شود.
در این گزارش، موضوع پرداخت به موقع بیمه‌ها به آزمایشگاه‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد. همتی به مشکلات طولانی‌مدت جامعه پزشکی کشور، به ویژه آزمایشگاه‌ها، در مورد پرداخت‌های بیمه‌ها و بیمه‌های تکمیلی اشاره می‌کند و تأکید می‌کند که این مسئله همچنان ادامه دارد. او توضیح می دهد که یکی از دلایل این مشکل، تعیین تعرفه‌ها توسط بیمه‌های پایه است که به عنوان خریدار خدمت، خودشان تعرفه‌ها را تعیین می‌کنند و بنابراین تعرفه واقعی را اعلام نمی‌کنند. این موضوع باعث مشکلات برای آزمایشگاه‌ها می‌شود زیرا تعرفه‌ها مبتنی بر قیمت و هزینه‌های واقعی هر آزمایش باید باشد و از این رو آزمایشگاه‌ها ممکن است با تنگدستی در پرداخت‌ها مواجه شوند.
وی اظهار می‌کند که حتی در ابتدای سال که تعرفه‌ها تعیین می‌شود، به دلیل مسائل مختلف، بیمه‌ها دو تا سه ماه ابلاغ آن را به تعویق می‌اندازند، که این امر باعث ایجاد عدم اطمینان در پرداخت‌ها و افزایش هزینه‌ها برای آزمایشگاه‌ها می‌شود. بیان می‌کند که این تأخیرها باعث کاهش توان مالی آزمایشگاه‌ها می‌شود و از طرفی، نیروی آزمایشگاه نیز برای خرید کیت‌ها و تجهیزات کاهش یافته است.
از این رو، متخصصان با بیمه‌ها مکاتبه‌های مکرری داشته‌اند، اما تا کنون پاسخی دریافت نکرده‌اند که این امر باعث نگرانی و عدم رضایت آزمایشگاه‌ها شده است.
در نتیجه، اهمیت رفع مشکلات مرتبط با پرداخت به موقع بیمه‌ها به آزمایشگاه‌ها و تعیین تعرفه‌ها بر اساس قیمت و هزینه‌های واقعی آزمایش‌ها را نمی‌توان اغماض کرد. باید تلاش‌های لازم برای حل این چالش‌ها انجام شود تا کیفیت خدمات آزمایشگاه‌ها حفظ شده و مشکلات مالی آنها به حداقل رسانده شود. همچنین، هماهنگی و تعامل بیشتر بین نهادهای مرتبط در این زمینه می‌تواند بهبود وضعیت را به همراه داشته باشد.
تاکید رئیس انجمن دکترای علوم آزمایشگاهی بر پرداخت به موقع بیمه‌ها به آزمایشگاه‌ها طبق قانون بودجه ۱۴۰۲ کشور بیان شده است. او اشاره کرده است که براساس تبصره ۱۷-ل-۱ این قانون، بیمه‌ها موظفند حداکثر یک ماه پس از دریافت اسناد و مدارک آزمایشگاه‌ها نسبت به پرداخت معوقاتشان اقدام کنند. با این حال، برخی بیمه‌ها تأخیرهای طولانی‌تری دارند و این موضوع به‌ویژه در سال‌های گذشته به ۸-۷ ماه تاخیر منجر شده است و حتی به حدود ۱۳-۱۲ ماه نیز رسیده بوده است. رئیس انجمن ناچاری روبرو شدن با این مشکل را بیان کرده و از لزوم پیگیری جدی این مسئله از سوی مجاری قانونی کشور تأکید می‌کند.
همچنین، همتی به سؤالی درباره سختی‌های کارشناسان علوم آزمایشگاهی پاسخ داده است. او گفته است که در سال‌های اخیر، برخی از اجرایی شدن مصوبات و پیگیری‌های خود دانشجویان و کارشناسان علوم آزمایشگاهی توانسته انجام شود و در برخی موارد هنوز اجرایی نشده است. این نشان می‌دهد که تلاش‌ها برای حل مشکلات حوزه علوم آزمایشگاهی همچنان به‌طور فعال ادامه دارد و در برخی موارد به نتایج مثبتی منجر شده است.
از این رو، اهمیت رسیدگی به مشکلات مرتبط با پرداخت به موقع بیمه‌ها به آزمایشگاه‌ها و توجه به مصوبات و مشکلات کارشناسان علوم آزمایشگاهی بیشتر از پیش مشخص است. تلاش برای تحقق اجرای صحیح و به‌موقع مصوبات قانونی می‌تواند بهبود وضعیت این حوزه و کیفیت خدمات آزمایشگاه‌ها را به همراه داشته باشد. همچنین، تعامل و همکاری بین نهادهای مختلف نقش مهمی در ایجاد راهکارهای جدید و بهبود عملکرد این صنعت دارد.
