رئیس اتاق بازرگانی تهران، درباره حذف شیر از سبد غذایی مردم و اقشار آسیب‌پذیر، انتقاداتی را مطرح کرد و اظهار داشت: وزیر بهداشت درک کافی از این موضوع ندارد و حذف شیر چه فاجعه‌ای را برای قشر آسیب‌پذیر وارد خواهد کرد. سیاست‌های دستوری وزارت بهداشت و دولت به سمت ضد سلامت پیش می‌روند و یارانه‌های دولتی نیز به سمت نابودی می‌گرایند.
به گزارش آیمد ۳۶۰ از خبرگزاری مهر، در همایشی با عنوان “مسئولیت اجتماعی: سرانه مصرف شیر”، محمود نجفی‌عرب به انتقاد از قطع یارانه شیر برای کودکان کمتر از ده سال پرداخت و گفت: به وزیر بهداشت هشدار می‌دهم، چون ایشان درک کافی ندارند که حذف شیر برای قشر ضعیف جامعه چه آسیب‌هایی را به آنها وارد خواهد کرد و چه تأثیر منفی بزرگی بر رشد مغزی و فیزیولوژیکی اقشار مختلف خواهد داشت.
وی افزود: پوکی استخوانی که در این سال‌ها رواج یافته است، ناشی از بی‌توجهی و سیاست‌های نادرست است. چگونه ممکن است به روغن و شکر که ضد سلامت هستند، یارانه دهیم، اما برای محصولات لبنی که در سلامت و پویایی روانی و جسمی هر فرد جامعه نقش مهمی ایفا می‌کنند، هیچ یارانه‌ای ارائه نکنیم و حتی شیر مدارس را نیز قطع کنیم.
نجفی‌عرب با انتقاد از سیاست‌های دستوری دولت، اظهار داشت: با بررسی‌های علمی و مستند، به این نتیجه رسیده‌ایم که سیستم رانتی-یارانه‌ای دولت نسبت به کارخانجات و صنایع لبنی نتیجه‌ای عکس آورده است. بنابراین، بهترین راهکار این است که بازار را برای رقابت بازگذاشته و از انحصار دوری کنیم.
احمد اسماعیل‌زاده، مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، افزود: سازمان برنامه و بودجه باید بودجه لازم برای توزیع رایگان شیر در تمامی مدارس کشور را تأمین کرده و آن را در اختیار وزارت آموزش و پرورش قرار دهد.
کاهش مصرف لبنیات در ایران
بر اساس اطلاعات منتشر شده، مصرف شیر و لبنیات در ایران نسبت به حد نیاز توصیه شده تغذیه‌ای وزارت بهداشت کاهش یافته است. در حالی که مصرف سه واحد لبنیات در روز توصیه می‌شود، متوسط مصرف فعلی در کشور تنها یک واحد در روز است.
بازنگری در دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت به هدفگذاری بلندمدت پرداخته است، به طوری که میزان مصرف شیر و لبنیات در سال ۱۴۰۵ باید حداقل ۲۵ درصد نسبت به سال ۱۴۰۲ افزایش یابد. این افزایش به صورت همکاری با بخش خصوصی قابل دستیابی است.
اسماعیل‌زاده، مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، به استراتژی دوم وزارت بهداشت در حوزه آموزش و افزایش مصرف شیر و لبنیات اشاره کرد. این استراتژی شامل تأمین دسترسی آسان و ارزان به شیر و لبنیات برای مردم است.
وی بیان کرد: سازمان برنامه و بودجه باید بودجه لازم برای توزیع رایگان شیر در تمامی مدارس کشور را تأمین کند و آن را در اختیار وزارت آموزش و پرورش قرار دهد. برای این منظور، نیاز به پیگیری‌های مستمر از سوی وزارت آموزش و پرورش وجود دارد.
خاتمی مقدم، کارشناس صنایع غذایی، نیز اظهار داشت: درباره سرانه مصرف شیر در کشور، اعداد متفاوتی مطرح شده است، اما در کلیت، همه آنها به صورت کلی با یکدیگر همخوانی دارند. بر اساس آمار سازمان ملل، جمعیت جهان تا پایان سال ۲۰۲۰ به ۸ میلیارد نفر رسیده است و بر اساس آمار فائو، مقدار ۹۳۰ میلیون تن شیر تولید می‌شود که به معنای سرانه مصرف ۱۱۶ کیلوگرم در
سال برای شیر در جهان است.
سرانه مصرف شیر در ایران ۳۵ درصد کمتر از متوسط کشورهای دیگر در دنیا
به گفته منابع آماری، سرانه مصرف شیر در ایران در مقایسه با متوسط جهانی حدوداً ۳۵ درصد کمتر است. بر اساس این آمار، جمعیت کشور در سال ۱۴۰۰ برآورد شده و تعداد حدود ۸۴ میلیون و ۷۱۴ هزار نفر بوده است. سرانه مصرف شیر در این جمعیت به میزان ۷۸ کیلوگرم در سال است. این میزان مصرف شیر در ایران ۳۵ درصد کمتر از متوسط جهانی است.
حسین چمنی، مشاور انجمن صنایع لبنی ایران، اظهار نمود: در این سال‌ها، وزارت بهداشت مسئولیت اجتماعی خود را به هیچ وجه ادا نکرده است. من اعتقاد دارم که نظام سلامت به نامی بی‌مسمایی است؛ چرا که به جای تمرکز بر سلامت و پیشگیری، تمرکز بر درمان مردم قرار می‌گیرد. بنابراین، نام نظام درمانی به نظر منطقی‌تر است.
گیتی کریم، استاد دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، با تأکید بر اهمیت بُعد اقتصادی در بررسی کاهش سرانه مصرف شیر، گفت: مسئله سرانه مصرف شیر در ایران بیش از هرچیزی دارای بُعد اقتصادی است و نیازمند تحقیقات و کنش بیشتر اقتصاددانان است.
وی ادامه داد: آیا برنامه ششم توسعه را مطالعه کرده‌اید؟ کدام یک از اهداف آن در حال حاضر به پایان رسیده است که ما در حال حاضر درباره برنامه هفتم صحبت می‌کنیم.
روشنک روستایی، متخصص تغذیه، در یک سخنرانی با محوریت “سرانه مصرف لبنیات در ایران: چالش‌ها و موانع”، به کاهش مصرف لبنیات در جامعه در طی دهه گذشته اشاره کرد و گفت: درباره مصرف شیر و لبنیات در ایران، آمارهای متعددی وجود دارد که نشان می‌دهد مصرف لبنیات در کشور به طور قابل توجهی کمتر از میزان‌های توصیه شده است.
بازگشت به دهه ۷۰
با توجه به اظهارات، سرانه مصرف شیر در ایران به دهه ۷۰ بازگشته است و این مسئله نیاز به توجه بیشتر دارد، زیرا در مقایسه با دهه قبل، با کاهش قابل توجهی مواجه شده است.
یک استاد دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی، که دکترای سیاست غذا و تغذیه را داراست، اظهار داشت: برنامه شیر مدرسه که از سال ۱۳۷۹ شروع شده و تا زمان تحت پوشش قرار گرفتن تمامی دانش‌آموزان در سراسر کشور ادامه داشت، به دلیل عدم تخصیص بودجه کافی در سال ۱۳۹۶ متوقف شد.
وی افزود: از سال ۱۳۹۸، برخی استان‌ها و مقاطع به طور محدود اجرای این برنامه را ادامه دادند. به همین دلیل، به نظر می‌رسد که علاوه بر ضرورت بازنگری در سیاست‌های اقتصادی کلان، اتخاذ سیاست‌های حمایتی مؤثر برای حمایت همزمان از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان لبنیات، به ویژه در گروه‌های آسیب‌پذیر مانند کودکان یا افراد با درآمد پایین، ضروری است.
یک کارشناس تغذیه نیز اظهار نمود: وضعیت مصرف شیر در کشور به دهه هفتاد بازگشته است و نیازمند بازنگری ساختارها و تجدیدنظر در آنها است.
