بیش از یک دهه پس از اعلام وزارت بهداشت در خصوص ایجاد پرونده الکترونیک سلامت برای جامعه و ارائه گزارش‌های دوره‌ای از آمارهای ثبت شده توسط شهروندان در سامانه‌های این وزارتخانه، مشاهده می‌شود که پرونده الکترونیک شهروندان هنوز به صورت کامل و کارآمد پیاده‌سازی نشده است و خدمات این سامانه‌ها هنوز در سطح ابتدایی قرار دارند.
به گزارش آیمد ۳۶۰ ، سیدرضا مظهری، رئیس مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت اعلام کرد: در نظام بهداشتی کشور، هر شخص باید یک پرونده دارای اطلاعات جامع باشد که از مباحث هویتی و مکان زندگی شخص شروع شده و تا اطلاعات مرتبط با سلامت اساسی شخص، شامل قد، وزن، بیماری‌های غیراگیر، فشارخون، رفتارهای تغذیه‌ای و تحرکی، وضعیت واکسیناسیون، مصرف دخانیات، سلامت روان و … را دربر می‌گیرد.
وی اظهار کرد: با وجود ایجاد تقریباً ۸۵ میلیون پرونده الکترونیک سلامت به نام شهروندان ایران از نظر اعداد، اطلاعات موجود در این پرونده‌ها به شکل کامل و ۱۰۰ درصدی تکمیل نشده است.
رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت اظهار کرد: وضعیت پرونده الکترونیک در بخش روستایی به دلیل وجود ۱۸ هزار خانه بهداشت، بهتر از شهرها است. اگرچه از نظر تعداد، وضعیت روستاها بهتر از شهرها است، اما نمی‌توان ادعا کرد که از نظر کیفیت، تمام خدمات مورد نیاز به افراد ارائه شده باشد. همچنین در شهرها، ثبت اطلاعات شهروندان در پرونده الکترونیک سلامت دارای نواقص بیشتری است.
ضعف نظام سلامت در پایش بیماری بدون واگیر
مظهری افزود: نظام سلامت ایران بر اساس نظام PHC یا خدمات اولیه سلامت تعریف شده است و تمرکز خدمات این بخش بر مراقبت از مادران باردار، پایش رشد کودکان، اجرای واکسیناسیون، و پایش برخی بیماری‌های واگیردار مانند سل و مالاریا می‌باشد. می‌توان ادعا کرد که در این بخش نظام سلامت به خوبی عمل می‌کند، اما در زمینه پایش بیماری‌های غیراگیر، قدرت کمتری داریم.
وی به ایسنا اظهار کرد: سلامت هر منطقه به دانشگاه یا دانشگاه‌های علوم پزشکی در همان منطقه وابسته است. هر دانشگاه یک شبکه بهداشت متناظر دارد و تقسیم‌بندی‌ها به همین ترتیب به صورت جزئی‌تر و جزئی‌تر می‌شوند، به گونه‌ای که هر محله باید یک شناسنامه سلامت اختصاصی داشته باشد.
رئیس مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت افزود: پرونده الکترونیک سلامت شهروندان نتیجه‌ای است که از یک فرآیند بلندمدت برخوردار است. به عبارت دیگر، برای ایجاد این پرونده به مراقبت‌های بهداشتی اولیه (PHC) باید از چهار دسته فرآیند ورودی پیگیری شود تا این پرونده به مفهوم واقعی خود نزدیک گردد.
وی افزود: در این نظام، اعضای تیم درمانی از جمله بهورز، مراقب سلامت، پزشک عمومی، پزشک متخصص و سایرین به صورت سازمان‌یافته به مردم خدمت ارائه می‌دهند. این تیم نه تنها در زمینه‌های بهداشت مدارس، صنوف و اماکن و … خدمت می‌کند، بلکه باید به تمامی جنبه‌های مرتبط با شهروندان توجه کنیم و از دیدگاه بیماری‌محور جلوگیری نکنیم.
رئیس مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت اظهار کرد: به واقع، نیازی نیست که شخص موردنظر حتماً به عنوان بیمار شناخته شود. با ثبت اطلاعات مذکور، می‌توان به پیگیری و مراقبت از افراد پرداخت تا در صورت وجود عوامل خطر، از وقوع بیماری ثانویه جلوگیری گردد. هدف ما این است که از سلامت فرد مراقبت کنیم و از ایجاد بیماری اولیه جلوگیری نماییم.
اطلاعات این مقام مسئول در وزارت بهداشت نشان می‌دهد که مردم، به ویژه در شهرها، هنوز از پرونده الکترونیک سلامت، نظام ارجاع، و خدمات پزشک خانواده به‌طور چشم‌گیری استفاده نمی‌کنند. در حالی که وزارت بهداشت اعلام کرده که ۹۵ درصد هزینه‌های درمانی افراد توسط نظام ارجاع تامین می‌شود، اما هنوز این سیستم به مرحله اجرا نرسیده و به مردم ارائه نشده است.
گرچه اطلاعات موجود در پرونده الکترونیک شهروندان هنوز به میزان کافی و جامع ثبت نشده و اغلب محدود به کد ملی، جنسیت، قد، و وزن می‌باشد، اما به طور کلی نگرانی‌های زیادی در خصوص امنیت اطلاعات و خطر نشت اطلاعات از سامانه‌های پرونده الکترونیک سلامت در جامعه وجود دارد.
