رئیس انجمن صنفی متخصصین تجهیزات پزشکی کشور اظهار داشت: تداخل منافع در کارکردهای داروسازان، که در وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو مسئولیت دارند، باعث شده است که مدیریت تجهیزات پزشکی مصرفی از دست کارشناسان متخصص در این زمینه خارج شده و به عهده داروسازان قرار گیرد. این وضعیت بی تردید به خطر سلامت بیماران می‌انجامد.
در گفت‌وگو با خبرنگار آیمد ۳۶۰ ، مهندس احمد مسلمی تاکید داشت: “رشته مهندسی پزشکی و داروسازی دو زمینه کاملاً متفاوت هستند و فارغ‌التحصیلان هر یک از این رشته‌ها در دانشگاه دروسی را مطالعه می‌کنند که به تخصص خودشان مرتبط هستند. متاسفانه، در چند سال اخیر، بخشنامه‌های ابلاغی از سوی وزارت بهداشت باعث شده که داروسازان وارد زمینه فعالیت متخصصان مهندسی پزشکی شوند، در حالی که این افراد هیچ تخصصی در این حوزه ندارند.”
وی اظهار کرد: “حتی اگر داروسازان سطحی با برخی از تجهیزات پزشکی آشنا باشند، اطلاعات آنها درباره علوم مرتبط با این رشته، مواد تشکیل‌دهنده این وسایل، حساسیت‌ها، و استانداردهای آنها به صورت کافی نمی‌باشد. این افراد به دلیل عدم تدریس دروس مربوطه در رشته داروسازی، به این مطالب آگاهی کافی ندارند.”
رئیس انجمن صنفی متخصصین تجهیزات پزشکی کشور اظهار کرد: “رشته مهندسی پزشکی و داروسازی هیچگونه تداخلی با یکدیگر ندارند. همانطور که افراد متخصص در حوزه مهندسی پزشکی هیچ درسی از رشته داروسازی را در دوران تحصیل خود نمی‌خوانند، داروسازان نیز هیچ آموزشی در زمینه تجهیزات پزشکی در دانشگاه نمی‌بینند. این واقعیت نشان می‌دهد که حوزه فعالیت هر یک از این دو رشته کاملاً جدا از یکدیگر بوده و تفکیک کاملی دارند.”
داروساز برای مدیریت تجهیزات پزشکی صلاحیت علمی ندارد
وی افزود: “در سطح بیمارستانها و دانشگاههای علوم پزشکی، پست‌های مدیریتی با توجه به تخصص هر یک از رشته‌ها وجود دارند. این پست‌ها و جایگاه‌ها نیز به شدت تخصصی هستند. در فرآیند ارزیابی و اعتباربخشی بیمارستانها، هر یک از این حوزه‌ها به صورت کاملاً تخصصی بررسی و ارزیابی می‌شوند. سنجه‌ها و ارزیابی‌های مرتبط با داروها در دسته تخصصی داروسازان قرار دارد، و هر یک از شاخص‌ها و سنجه‌های مرتبط با تجهیزات پزشکی، پرستاری و پزشکی نیز تحت مسئولیت متخصصان هر حوزه جداگانه است.”
مسلمی اظهار کرد: “در چند سال اخیر، به خصوص پس از تشکیل سازمان غذا و دارو و به ویژه در دوره فرماندهی وزیر بهداشت داروساز، حضور و مداخله داروسازان در مدیریت تجهیزات پزشکی به طرز قابل توجهی افزایش یافته است. این شرایط باعث شده‌اند که داروسازان بتوانند در اندازه‌های مختلف، از سطوح ملی تا سطوح بیمارستانی، در مدیریت تجهیزات پزشکی دخالت کنند.”
وی ادامه داد: “در این شرایط، داروسازان به سطوح مدیریتی تجهیزات پزشکی نه تنها وارد شدند، بلکه حتی در سطوح جزئی‌تر و مدیریت تجهیزات پزشکی بیمارستانها و ارزیابی سنجه‌ها و شاخص‌های بیمارستانی نیز دخالت کردند و افراد متخصص و مهندسان تجهیزات پزشکی را از این حوزه به‌طور کامل حذف کردند.”
رئیس انجمن صنفی متخصصین تجهیزات پزشکی کشور اظهار کرد: “تصمیمات نادرست اتخاذ شده در وزارت بهداشت، ابتدا و قبل از همه، به مردم و بیماران آسیب می‌زند. این امر به این دلیل است که هیچ داروسازی صلاحیت علمی لازم را برای ارائه نظر درباره تجهیزات پزشکی ندارد، همانطور که یک مهندس پزشکی یا تخصص‌های دیگر نمی‌توانند در زمینه داروسازی نظر بدهند.”
تفکر اشتباه در مدیریت وزارت بهداشت
وی اظهار داشت: “متأسفانه، این مشکل در سالهای اخیر به شدت گسترش یافته است. به منظور دستیابی به اهداف خود، مدیران تصمیم گرفتند تا مدیریت تجهیزات مصرفی را از تجهیزات بزرگ سرمایه‌ای جدا کنند و به داروسازان اجازه دهند در مدیریت تجهیزات مصرفی، که حیطه گسترده‌تری دارد و بازار بزرگتری را دربر می‌گیرد، وارد شوند. اما آنها قادر به ورود به مدیریت تجهیزات پزشکی بزرگ نیستند.”
مسلمی افزود: “تفکر مدیران وزارت بهداشت این است که به دلیل نیاز به تعمیرات در دستگاه‌های بزرگ و عدم توانایی داروسازان در ورود به این حوزه، باید مدیریت تجهیزات پزشکی مصرفی را از آنها جدا کنند. اما این تفکر غلط است، زیرا مدیریت تجهیزات مصرفی کاملاً به عنوان یک زمینه تخصصی در حوزه مهندسی پزشکی در نظر گرفته می‌شود و هیچ ارتباطی با رشته داروسازی ندارد.”
وی ادامه داد: “از فروخته شدن دستکش یا چسب زخم در یک داروخانه نمی‌توان استنتاج کرد که داروساز صلاحیت حرفه‌ای برای تشخیص استاندارد و کیفیت این وسایل را دارد و نمی‌تواند در زمینه مدیریت تامین و توزیع این محصولات نظر بدهد. متاسفانه، سازمان غذا و دارو به همراه داروسازان از شیوه‌ای استفاده کردند که متخصصان مدیریت تجهیزات پزشکی را نادیده گرفته و بر اساس شگردی، مدیریت لوازم پزشکی در کشور را به خطر انداخته‌اند.”
رئیس انجمن صنفی متخصصین تجهیزات پزشکی کشور اظهار داشت: “در حال حاضر، در بیش از ۵۰ درصد از دانشگاههای علوم پزشکی کشور، دو مدیر تجهیزات پزشکی مشغول به کار هستند. یک نفر به عنوان مدیر تجهیزات پزشکی برای مدیریت تجهیزات پزشکی بزرگ در معاونت درمان و دیگری به عنوان مدیر تجهیزات پزشکی برای لوازم مصرفی در معاونت غذا و دارو مشغول به کار می‌باشند.”
تضاد منافع بخشنامه‌های وزارت بهداشت به نفع گروه داروسازان
وی ادامه داد: “این یک بحث کاملاً علمی است و نباید به افرادی که صلاحیت لازم را ندارند، به زور مدیران ارشدی را تعیین کنیم. در سالهای اخیر، متأسفانه داروسازانی که در سازمان غذا و دارو و وزارت بهداشت سلطه داشتند، بخشنامه‌هایی را صادر کردند که بر اساس آن به داروسازان اجازه داده شد در مدیریت تجهیزات پزشکی دخالت کنند.”
مسلمی افزود: “متاسفانه، در مدیریت وزارت بهداشت، تضاد منافع به شدت گسترده است. هدف اصلی مسئولان وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو به نظر می‌رسد این باشد که داروسازان در حیطه تخصص و مدیریت تجهیزات پزشکی نفوذ یابند. بر این اساس، اخیراً بخشنامه‌هایی صادر شده که توزیع کیت قند خون را تنها در داروخانه‌ها مجاز اعلام کرده‌اند.”
رئیس انجمن صنفی متخصصین تجهیزات پزشکی کشور افزود: “اخیراً تلاش می‌شود که نه تنها توزیع محصولاتی مانند چسب زخم و ست سرم، بلکه توزیع انحصاری ایمپلنت‌های ارتوپدی، لنزهای داخل چشم، و استنت‌های قلبی نیز به داروخانه‌های بیمارستانی منتقل شود.”
وی اظهار کرد: “علت این تداخل مدیریتی و دخالت داروسازان در مدیریت تجهیزات پزشکی این است که داروسازان به دنبال کسب سود از بازار تجهیزات پزشکی هستند. با این اقدام، داروخانه حداقل ۸ تا ۱۰ درصد از فروش لوازم پزشکی را به عنوان سود به دست می‌آورد. در گذشته، در هر بیمارستان، جدا از داروخانه، یک واحد مدیریت تجهیزات پزشکی وجود دارد که مسئولیت مدیریت آن به عهده مهندسان تجهیزات پزشکی است.”
مسلمی افزود: “اکنون هم باید همینطور باشد. می‌توانند آن را «تجهیزات خانه» نامگذاری کنند، همچون داروخانه، و نظام مدیریت وسایل پزشکی را به اختیار متخصصان و افراد متخصص در این حوزه قرار دهند.”
وی ادامه داد: “مدیریت تجهیزات پزشکی باید توسط متخصصان حوزه تجهیزات پزشکی انجام شود. در واقع، مسئولان وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو از جایگاه خود به نفع داروسازان استفاده می‌کنند. این روند باعث ناامیدی و اعتراض متخصصان و مهندسان حوزه تجهیزات پزشکی شده است.”
رئیس انجمن صنفی متخصصین تجهیزات پزشکی کشور افزود: “در حال حاضر، در بیش از ۸۰ درصد از دانشگاههای علوم پزشکی و بیمارستانها، مدیریت تجهیزات پزشکی سرمایه‌ای و مصرفی جداگانه شده است. در بسیاری از آنها، داروسازان به عنوان مدیران تجهیزات پزشکی منصوب شده‌اند و مهندسان تجهیزات پزشکی از جایگاه خود بیرون کشیده و بیکار شده‌اند.”
وزیر بهداشت پاسخی ندارد
وی افزود: “متاسفانه، وزارت بهداشت و حتی شخص وزیر بهداشت در این زمینه پاسخگوی انتقادات نیستند. از سوی انجمن صنفی متخصصین تجهیزات پزشکی، به وزیر بهداشت نامه‌هایی نوشته و اعتراضات اعلام کردیم، اما وزیر بهداشت، با وجود ادعای مردم‌نهاد بودن، به هیچ یک از نامه‌های ما پاسخ داده و همه آنها را بایگانی کرده‌اند.”
مسلمی اظهار کرد: “مساله در این است که داروسازان، چه در بخش دولتی مانند سازمان غذا و دارو و چه در معاونت‌های غذا و داروی دانشگاه‌ها کار می‌کنند، بیشترین موارد خود را داروخانه دارند یا با آنها شراکت دارند و از جریان مالی داروخانه‌های خود بهره‌مند می‌شوند. به همین دلیل بخشنامه‌هایی را صادر می‌کنند که به نفع خودشان است. تضاد منافع داروسازان باعث شده تا چنین بخشنامه‌هایی را ارائه دهند و در حوزه مدیریت تجهیزات پزشکی دخالت کنند.”
وی افزود: “داروسازان با تأثیرگذاری در وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو، بخشنامه‌ها را به گونه‌ای تدوین و ارائه می‌دهند که منافع شخصی خود را حفظ کنند. یک بخش از این مشکل به تضاد منافع این افراد بازمی‌گردد، و یک بخش دیگر نیز به علت عدم صلاحیت آنان در مدیریت تجهیزات پزشکی، جان و سلامت مردم را به خطر می‌اندازد.”
مسلمی ادامه داد: “چگونه به خودشان اجازه می‌دهند که مدیریت تجهیزات پزشکی را به دست داروسازان و افرادی بدهند که در این زمینه تخصص ندارند؟ مدیریت تجهیزات پزشکی یک زمینه‌ای تخصصی است و نباید به افرادی که در این حوزه تخصص ندارند، سپرده شود. همانطور که نباید مدیر کل دارو را به یک فرد متخصص تجهیزات پزشکی منصوب کنند.”
سود بازار تجهیزات پزشکی در بیمارستانها
وی در پاسخ به این پرسش از ساعت سلامت که گردش مالی بازار تجهیزات پزشکی بیمارستانها چقدر است و چه منافعی در این حوزه وجود دارد، اظهار کرد: “متاسفانه آمارهای وزارت بهداشت خیلی دقیق نیست، اما بخش رسمی بازار تجهیزات پزشکی جدا از بازار قاچاق و غیررسمی، سالانه حدود ۳.۵ میلیارد دلار است. حدود ۳۵ درصد این بازار لوازم مصرفی است و ۸۰ درصد این بازار در بیمارستان‌های دولتی گردش دارد.”
وی افزود: “در واقع، گردش مالی تجهیزات پزشکی مصرفی در بیمارستان‌های دولتی سالانه حدود یک میلیارد دلار است. لوازمی که خود داروخانه‌های بیمارستانی با ۱۰ درصد سود به بیمار می‌فروشند و با تخفیف‌ها و آفرهایی که می‌گیرند، حدود ۱۵ درصد سود این بازار است، یعنی عددی در حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیون دلار که بالاخره بخشی از آن نصیب داروسازان می‌شود.
مسلمی ادامه داد: “همه این مشکلات از زمان تشکیل سازمان غذا و دارو شروع شدند، زمانی که مدیریت تجهیزات پزشکی را تحت نظر داروسازان قرار دادند. این وضعیت به خصوص در دوره‌ای که وزیر بهداشت از افراد داروساز بود، با صدور بخشنامه‌هایی که مدیریت تجهیزات پزشکی بیمارستانها را به اختیار داروسازان گذاشتند، تشدید شد. این روند تا کنون ادامه دارد.”
رشته مهندسی پزشکی را از بین می‌برند
وی افزود: “انجمن صنفی متخصصین تجهیزات پزشکی اعتقاد دارد که عملکرد سازمان غذا و دارو به سمت از بین بردن رشته مهندسی پزشکی و ضعیف کردن تخصص مهندسی پزشکی است. این امر ناشی از وجود تضاد منافع در این حوزه است.”
یک فرد داروساز بدون تخصص و صلاحیت در زمینه تجهیزات پزشکی قادر به ارزیابی کیفیت این لوازم نیست و نمی‌تواند تشخیص دهد که کدام وسیله دارای کیفیت بالاتری است یا کدام وسیله برای چه گروهی از بیماران ممکن است حساسیت‌زا باشد. این فرد به عنوان مدیر تجهیزات پزشکی لوازم مصرفی، در مقام تایید فاکتورهای بیمارستانی و مسئولیت در سیاست‌گذاری یا مدیریت تامین و توزیع قرار می‌گیرد، در حالی که تخصص لازم را ندارد.
رئیس انجمن صنفی متخصصین تجهیزات پزشکی اظهار کرد: “در حوزه تجهیزات پزشکی، تنوع فراوانی وجود دارد و برای هر کالا نمونه‌های مختلف با کیفیت‌های متفاوت وجود دارند. هر کسی که در موقعیت تصمیم‌گیری برای خرید و تامین یک محصول برای بیمارستان قرار می‌گیرد، باید دارای تخصص لازم باشد تا بتواند بهترین کیفیت را برای بیماران فراهم کند. در غیر اینصورت، اطمینان حاصل نشده از کیفیت ممکن است منجر به آسیب‌های جدی برای بیماران و جامعه شود.”
Top of Form
مهندس تجهیزات پزشکی، متخصص تشخیص کیفیت و کاربری تجهیزات پزشکی
رئیس انجمن صنفی متخصصین تجهیزات پزشکی کشور گفت: بارها پیش آمده که اداره کل تجهیزات پزشکی وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو یک کالای پزشکی را تأیید کرده‌اند، اما بعداً مشخص شده که کیفیت لازم را نداشته و جمع‌آوری شده است. کسی که می‌تواند این مسائل را تشخیص دهد، کارشناس تجهیزات پزشکی است، نه داروساز.
کارشناس تجهیزات پزشکی، متخصص تشخیص سلامت تجهیزات پزشکی
مهندس مسلمی افزود: مهندس تجهیزات پزشکی متخصص این حوزه است که می‌تواند کاربری درست وسایل و عوارض آن را تشخیص دهد. وقتی وزارت بهداشت به تدریج مهندسان پزشکی را کنار می‌گذارد، قطعاً اشتباهات زیادی رخ می‌دهد که سلامت مردم به خطر می‌افتد.
مهندس تجهیزات پزشکی، متخصص تشخیص تجهیزات پزشکی قاچاق یا تقلبی
وی ادامه داد: موارد زیادی بوده که یک وسیله پزشکی قاچاق یا تقلبی وارد بازار شده یا یک وسیله پزشکی از سازمان غذا و دارو مجوز گرفته، اما بعداً مشخص شده که آن کالا در بازار با کیفیت دیگری توزیع شده است. توانایی بررسی و ارزیابی این اقلام و هزینه-فایده استفاده از یک وسیله پزشکی در صلاحیت داروسازان نیست و باید به وسیله متخصص تجهیزات پزشکی که دانش آن را دارد، انجام شود.
