حوزه تجهیزات پزشکی، همچون صنعت دارو، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. محصولات و کالاهای پزشکی را می‌توان کالاهای استراتژیک دانست، زیرا با سلامت و جان مردم ارتباط مستقیم دارد. از این رو، نمی‌توان از کیفیت کالاهای سلامت‌محور غافل شد.
در این میان، گاهی اوقات با برخی اقدامات در بازار تجهیزات پزشکی روبرو هستیم که نه تنها مفید نیستند، بلکه گاهاً با آسیب‌هایی برای حوزه تجهیزات پزشکی همراه شده‌اند.
شرکت آواپزشک، که تحت مجموعه هیأت امنای صرفه جویی ارزی در معالجه بیماران فعالیت می‌کند، از سال‌ها پیش در زمینه تولید سرنگ و سر سوزن و… فعالیت خود را شروع کرد و در ادامه، برای تولید برخی دیگر از کالاهای پزشکی که همزمان در بخش خصوصی تولید می‌شد، اقدام کرد. این اقدام به حدی شد که باعث انتقاد سازندگان داخلی سرنگ شد.
او همچنین به موضوع راه‌اندازی خط تولید آنژیوکت در شرکت آواپزشک اشاره کرد و گفت: این شرکت پیش از این نیز در حوزه تولید سرنگ و سرسوزن فعالیت داشت. ورود این شرکت به تولید آنژیوکت نیز نگرانی‌هایی را در میان تولیدکنندگان بخش خصوصی ایجاد کرده است.
خدایار عینی، دبیر سندیکای تولیدکنندگان سرنگ و سر سوزن، از دخالت بخش دولتی در تولید سرنگ انتقاد کرد. او گفت: «وقتی تولید سرنگ در کشور ۳ برابر نیاز داخلی است، چه دلیلی دارد که بخش دولتی به این حوزه ورود کند؟ جز اینکه می‌خواهد به بخش خصوصی ضربه بزند.»
عینی ادامه داد: «ما معتقدیم که دولت باید از بخش خصوصی در حوزه تولید تجهیزات پزشکی حمایت کند، نه اینکه با دخالت خود، به این بخش ضربه بزند.»
آنژیوکت، یک کالای ضروری و مورد نیاز حوزه سلامت است که هنوز هم وارداتی است. اما، چند سال پیش، شرکت آواپزشک تصمیم گرفت با خرید خط تولید آنژیوکت از کره جنوبی، تولید این محصول را در داخل کشور آغاز کند.
مرتضی مسلمی، از سال ۱۳۷۴، یعنی زمانی که شرکت آواپزشک هنوز فعالیت خود را آغاز نکرده بود، به این شرکت پیوست.
مسئول فنی سابق شرکت آواپزشک، روایت آن روزها را اینگونه بیان کرد: «وقتی آواپزشک هنوز یک زمین و مقداری تجهیزات پزشکی خریداری شده از کانادا بود، من به دعوت برخی دوستان وارد این شرکت شدم.»
مسلمی افزود: مجوز تأسیس شرکت آواپزشک ابتدا برای زنجان صادر شده بود. آن زمان، هیأت امنای صرفه‌جویی زیر نظر عباس شیبانی بود و نماینده آشتیان در مجلس، مجوز تأسیس شرکت آواپزشک را برای آشتیان تغییر داد. قرار شد این شرکت در منطقه آشتیان تأسیس شود.
مسلمی ادامه داد: اواخر سال ۱۳۷۳، یک سری تجهیزات پزشکی دست دوم از کانادا برای شرکت آواپزشک خریداری شد. این تجهیزات برای راه‌اندازی خط تولید سرسوزن بود.
مسلمی افزود: در نهایت، کارشناسان کانادایی که همراه تجهیزات خط تولید سرسوزن به ایران آمده بودند، پس از یک ماه رفتند. ما خودمان برای راه‌اندازی خط تولید سرسوزن دست به کار شدیم.
مسلمی با تأکید اظهار کرد: “خط تولید راه‌اندازی شد و ما هر سال ۷۰ میلیون سر سوزن تولید می‌کردیم که مقرون به صرفه نبود. زیرا نیاز داخلی بیشتر از این بود و در واقع این تولید برای شرکت هیچ ارزش اقتصادی‌ای نداشت.”
وی ادامه داد و اشاره کرد: “در سال ۸۰، تصمیم به خرید خط تولید سر سوزن از کره جنوبی گرفتیم و خط تولید راه‌اندازی شد. محصولات شرکت وارد بازار شدند. در این مدت، شرکت‌های سازنده سرنگ از محصولات ما خریداری می‌کردند و با ارائه محصولات آواپزشک، استقبال خوبی داشتیم. در نهایت، تا سال ۸۷ من را به دفتر مرکزی شرکت در تهران فراخواندند.”
مسلمی افزود: “کمتر از یک سال پس از ترک شرکت آواپزشک و حضور در دفتر تهران، شرکت در مسائل تولید مشکل داشت و سازمان ملی استاندارد نیز این موضوع را متوجه شده بود. به همین دلیل، من با عنوان معاون کنترل کیفیت به شرکت بازگشتم.
وی به ماجرای خرید خط تولید آنژیوکت در شرکت آواپزشک اشاره کرد و گفت: “در این خصوص، شرکت آواپزشک در فرآیند خرید خط تولید آنژیوکت از کره جنوبی با مشکل مواجه شد که تأثیرگذار بود و این امر باعث شد تا محصولات این شرکت تاکنون وارد بازار کشور نشوند.”
مسلمی در این باره توضیح بیشتری داد و این چنین گفت که: شرکت آواپزشک در خرید خط تولید آنژیوکت از کره جنوبی اشتباه کرده بود، افزود: “محصولی که قرار بود تولید شود، از نظر من که مسئول فنی بودم، تأیید نشد و در همان زمان این موضوع را به سازمان ملی استاندارد گزارش دادم و خط تولید آنژیوکت پلمب شد.”
مسلمی گفت: من در سال ۱۳۹۷ از شرکت آواپزشک خارج شدم و از آن زمان، اطلاعی از وضعیت خط تولید آنژیوکت ندارم. اما، این نکته مسلم است که آلمان در تولید آنژیوکت پیشتاز است و هند در رتبه دوم قرار دارد. بنابراین، جای سوال دارد که چرا این دو کشور را برای واردات خط تولید آنژیوکت انتخاب نکردند.
سوال مهم
شاید مهم‌ترین سؤال از مدیران مربوطه این باشد که چرا این خط تولید خریداری شده است، اما هنوز به بهره‌برداری نرسیده است. در حالی که هزینه‌های خرید این خط تولید، از منابع عمومی تأمین شده است و نباید به آن بی‌توجه بود.
موضوع بعدی، نظارت بر روند صدور مجوز و واردات این قبیل کالاها است. آیا اداره کل تجهیزات پزشکی سازمان غذا و دارو، از این موضوع مطلع بوده است؟ اگر بوده است، چگونه است که هنوز این خط تولید راه‌اندازی نشده است؟
فروشنده خط تولید آنژیوکت در کره چه شرکت یا فردی است که بعد از گذشت ۱۰ سال و دریافت کامل مبلغ فروش، اقدامی نمی‌کند؟
تعجب‌آور است که مسئول فنی وقت، با ورود این خط تولید ابهام‌دار مخالفت نکرده است، اما مدیر کنترل کیفیت اشکالات خط را گزارش داده و سازمان ملی استاندارد نیز آن را پذیرفته است. چرا تاکنون هیچ توضیح قانع‌کننده‌ای برای هزینه‌کرد خط تولید آنژیوکت از سوی مدیران مربوطه ارائه نشده است؟
هرچند وضعیت واردات و تولید «تیوپ» لوله‌های خونگیری خلا در شرکت آواپزشک نیز شرایط بهتری از دیگر محصولات ندارد و لازم است در این مورد نیز شفاف‌سازی شود.
نکته آخر این است که مقام معظم رهبری، مهم‌ترین مشکل اقتصاد کشور را دولتی بودن عنوان کرده‌اند و بر این موضوع تأکید کرده‌اند که بنگاه‌های دولتی و شبه دولتی نباید با بنگاه‌های خصوصی رقابت کنند.
