در اطلاعیه اخیر، معاون پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری اعلام کرد که تمامی پایان نامه‌ها و رساله‌های دکتری از طریق نرم‌افزار خاصی کنترل می‌شوند که این روش مشابه جستجوی همانندجویی عمل می‌کند. او افزود که این نرم‌افزار دارای مکانیزم‌های پیشرفته‌ای از جمله هوش مصنوعی است که امکان گول زدن به آن وجود ندارد. به علاوه، کمیته اخلاق علمی در دانشگاه‌ها نقش مهمی در افزایش کیفیت تولیدات پژوهشی دانشگاه‌های تحت نظر وزارت علوم را داشته است.
به گزارش منبع اخبار آیمد ۳۶۰ با ارجاع به خبرگزاری ایلنا، پیمان صالحی، معاون پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، اظهار نمود: به تازگی و به تصویب هیات دولت، تمامی پایان نامه‌ها و رساله‌های دکتری در سراسر کشور می‌بایست از طریق پلتفرم ایرانداک همانندجویی شوند. وی تاکید کرد که علاوه بر استفاده از این نرم‌افزار پیشرفته، کمیته اخلاق علمی نیز در دانشگاه‌ها به ترقی کیفیت تولیدات پژوهشی دانشگاه‌های تابعه وزارت علوم کمک بزرگی نموده است. با این حال، در برخی موارد ممکن است تغییرات در مدیریت‌ها یا سطوح پژوهشی دانشگاه‌ها منجر به کاهش آگاهی از اهمیت کمیته‌های اخلاق علمی شود.
در تفسیر معاون پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وضعیت کمیته‌های اخلاق علمی در دانشگاه‌های کشور را روشن‌تر کرده است. پیمان صالحی اظهار داشت که معتقد به نبودن کمیته‌های اخلاق علمی در دانشگاه‌ها نیست، بلکه اغلب کارکرد و نقش این کمیته‌ها به علت عدم آگاهی کافی از وجود آنها کمرنگ به نظر می‌رسد. او بیان کرد که این نقص اطلاعات ممکن است به دلیل نبود مشکلات اخلاق علمی یا تعداد کم آنها در دانشگاه‌ها باشد که باعث می‌شود کمیته‌های مذکور نیز به نظر بیش از حد کم‌کار به نظر آیند.
در توضیحات ادامه داده، معاون پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری اشاره کرد که اگرچه اسامی کمیته‌های اخلاق علمی بسیار شناخته شده نیست، اما این مسئله به هیچ وجه نمایانگر عدم وجود این کمیته‌ها نیست. او افزود که در کل کشور، بیش از ۶۰۰ هزار دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد و حدود ۱۶۰ هزار دانشجوی دکتری در دانشگاه‌ها در حال تحصیل هستند که این تعداد نشان از وجود یک جامعه علمی فعال و پویا دارد.
نقش کمیته‌های اخلاق علمی در کنترل بی‌اخلاقی‌های علمی
در بررسی نقش کمیته‌های اخلاق علمی در مدیریت بی‌اخلاقی‌های علمی، معاون پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تأکید کرده است که مواردی که به‌عنوان مشکلات اخلاقی در علم شناخته می‌شوند، در مقایسه با کل تعداد دانشجویان در مقاطع تحصیلات تکمیلی به نسبت بسیار کمی از تعداد کل می‌باشند.
پیمان صالحی اضافه کرده است که کمیته‌های اخلاق علمی در تمام دانشگاه‌های کشور به صورت فعال و در حال اجرا هستند و گزارش‌ها نشان می‌دهد که موارد بی‌اخلاقی علمی در دانشگاه‌های وابسته به وزارت علوم به نسبت به کل تعداد موارد اندکی دارند.
وی توضیح داده است که مکانیزمی به نام همانندجو باعث شده است که تولیدات علمی حرفه‌ای به‌صورت قابل اعتماد شکل بگیرد. این سامانه اجازه نمی‌دهد که پژوهش‌ها یا پایان‌نامه‌هایی ارائه شوند که از چارچوب اخلاق علمی خارج باشند، و این امر به مراتب از وقوع بی‌اخلاقی‌های علمی جلوگیری می‌کند.
در تفسیر اخیر معاون پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری درباره تغییرات جدید در فرآیند ارزیابی پایان نامه‌ها و رساله‌های دکترا، به اهمیت تکنولوژی هوش مصنوعی در حل مشکلات نرم افزاری و تقلب پرداخته است. وی افزوده است که در گذشته، برخی افراد تلاش می‌کردند تا با تغییر محتوای متن، مجوزهای تصحیح را برای پایان نامه‌ها و رساله‌های خود کسب کنند. اما امروزه، با توسعه علم هوش مصنوعی و بهره‌گیری از آن در فرآیندهای ارزیابی، این مشکلات به طور قابل توجهی کاهش یافته است.
پیمان صالحی تاکید کرد: خوشبختانه، اخیرا طبق مصوبه هیات دولت، تمامی پایان نامه‌ها و رساله‌های دکتری باید از طریق پلتفرم ایرانداک همانندجویی شوند. این مصوبه به این معنی است که دانشگاه‌های وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و دانشگاه‌های آزاد اسلامی مکلف به انجام این فرآیند هستند.
وی همچنین اضافه کرد: حتی دانشگاه‌های غیر وزارت علوم نیز موظف به رعایت مسائل اخلاق علمی هستند، اما تغییرات و طرح‌های جدید در حوزه پژوهش علمی کمک مهمی به کاهش مشکلات و تخلفات کرده‌اند. این تغییرات به نحو چشمگیری به کاهش امکانات تقلب در فرآیند ارزیابی و تحقیقات علمی کمک می‌کنند.
