مدیرعامل سابق کانون هموفیلی ایران، در یک گفت‌وگو با خبرنگار آیمد ۳۶۰، به بحران کمبود فاکتور خونی ۸ و ۹ در کانون هموفیلی ایران اشاره کرد. او اظهار داشت که این بحران همچنان ادامه دارد و بیماران دچار مشکلات جدی در دسترسی به داروهای جدید هستند. او به انتقاد از نگرانی‌های مداوم مسئولان از موضع فعالان مدنی اشاره کرد و بیان کرد که آنها باید به جای اینکه از موضع این فعالان گله برده و انتقاد کنند، تلاش کنند تا مشکلات را حل کنند.
احمد قویدل، در این گفت‌وگو ادامه داده و اظهار نمود که مشکلات در حوزه دارویی همچنان برای کشور وجود دارد. او بیان کرد که اخبار منتشر شده توسط وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو، ریشه مشکلات دارو را به طور کامل برطرف نمی‌کنند و شفافیت کافی را در این خصوص ارائه نمی‌دهند.
قویدل ادامه داده و اعلام کرد که در ایران حدود ۱۲ هزار و ۵۰۰ نفر بیمار هموفیلی وجود دارند که برای زندگی به فاکتورهای خونی از جمله فاکتور ۸ و ۹ نیازمندند. اما کمبود این داروها و فاکتورهای خونی، یک مشکل همیشگی و دائمی برای آنها به شمار می‌آید.
او افزود که به رغم این مشکلات، گاهی مسئولان دولت و مجلس به اشتباه، جای خود را با فعالان مدنی می‌گیرند و به جای حل مشکلات مردم، به انتقاد از فعالان مدنی می‌پردازند. قویدل تعجب خود را از این امر بیان کرده و سؤال مطرح می‌کند که آیا این افراد به مسئولان دولت دسترسی ندارند یا نمی‌توانند از اهرم‌های نظارتی خود برای حل مشکلات استفاده کنند؟ و اینکه چرا آنها مانند نمایندگان سازمان‌های مردم‌نهاد گله برداری می‌کنند.
قویدل به تشریح بحران دارویی در کشور پرداخت و از ابتدا تولید فاکتور ۸ انعقادی توسط شرکت ثامن داروی هشتم با حمایت آستان قدس رضوی خبر داد. این اقدام برای بیماران هموفیلی خبر خوبی بود ولی وی تأکید کرد که بحران دارویی در کشور در تمامی حوزه‌ها، از جمله فاکتورهای انعقادی با کمبود و کاهش تولید داخلی، آغاز شده است.
تحولات پس از تولید فاکتور ۸ در کشور
با پیشروی در تولید فاکتور ۸ توسط شرکت ثامن داروی هشتم با استفاده از فناوری های بایو (ریکامبینت)، بحران تامین فرآورده های خونی در کشور تا حدی کاهش یافته است. این شرکت توانسته است تقریباً ۳۰ درصد نیاز کشور را به فاکتور ۸ تأمین کند، در حالی که بقیه نیازها از طریق تولید و صادرات پلاسمای ایرانی به خارج از کشور تأمین می‌شود.
قویدل، مدیرعامل سابق کانون هموفیلی ایران، در این خصوص اظهار داشت که تحولات جدید در تولید فاکتور ۸ منجر به رضایت بیشتر بیماران و کاهش قابل توجهی در بحران تامین فرآورده‌های خونی شده است. او اشاره کرد که این شرکت، با تکنولوژی بیوفارماسوتیکال (ریکامبینت)، توانسته است مشکل تولید فاکتورهای خونی را برطرف کرده و تا حد زیادی نیازهای بیماران را برآورده سازد.
قویدل ادامه داد که شرکت ثامن داروی هشتم در مدتی کوتاه پس از تولید فاکتور ۸ با آن روبرو شده است. او توضیح داد که حدود سه ماه قبل از نوروز، تولید این دارو به شدت کاهش یافت و شرکت ادعا کرد که مشکلی در تأمین ارز دارویی ندارد. اما سازمان غذا و دارو اعلام کرد که شرکت دچار بحران مالی شده است.
با توجه به این تحولات، بیماران هموفیلی به طور قابل توجهی از تحسین تولید فاکتور ۸ بهره‌مند شده‌اند و تأمین فرآورده‌های خونی بهبود یافته است. با این حال، مشکلات مالی و تأمین ارز هنوز به عنوان چالش‌هایی برای شرکت ثامن داروی هشتم باقی مانده‌اند.
در نتیجه، تولید فاکتور ۸ توسط شرکت ثامن داروی هشتم در کشور از یک سو، موجب رضایت بیماران و کاهش بحران تامین فرآورده‌های خونی شده است؛ اما از سوی دیگر، مشکلات مالی و تأمین ارز برای این شرکت همچنان ادامه دارد.
وعده رفع کمبود فاکتور ۹ در آینده نزدیک
به تازگی، مسئولان شرکت ثامن داروی هشتم و سازمان غذا و دارو اعلام کرده‌اند که مشکلات مربوط به تولید فاکتور ۸ رفع شده و ارز مورد نیاز برای تأمین این دارو به این شرکت اختصاص یافته است. در صورت صحت این ادعا، با توجه به زمان‌بر بودن فرآیند تولید داروهای نوترکیب، انتظار می‌رود که در دو ماه آینده کمبود فاکتور انعقادی ۸ در کشور برطرف شود.
قویدل، مدیرعامل سابق کانون هموفیلی ایران اعلام کرد که در این دوران، بیماران هموفیلی به دلیل کمبود فاکتور ۸ با مشکلات جدی مواجه شده‌اند و برای تأمین نیاز خود به این دارو، به دلیل نداشتن دسترسی به فاکتور ۸، برخی از داروهای غیرکنسانتره مانند کرایو و پلاسما را استفاده می‌کنند که به صورت روزمره در سازمان انتقال خون تولید می‌شوند.
درباره فاکتور ۹، مدیرعامل سابق کانون هموفیلی ایران اظهار کرد که در ایران تولید کننده‌ای وجود ندارد. حدود ۹ سال پیش، مسئولان وزارت بهداشت اعلام کرده‌اند که با تولید پلاسما در کشور، تأمین مواد اولیه فاکتور ۹ برای بیماران هموفیلی تأمین می‌شود و با ارسال مقدار کافی پلاسما به اروپا، فاکتور ۹ مورد نیاز این بیماران با استفاده از پلاسمای ایرانی تولید و به کشور بازگردانده می‌شود.
بحران کمبود فاکتور ۹ همچنان ادامه دارد
به تازگی، تحلیلگران و کارشناسان حوزه سلامت اظهار کرده‌اند که بحران کمبود فاکتور ۹ در کشور به شکل پیوسته ادامه دارد. در گفتگو با خبرنگاران، قویدل، فعال مدنی مرتبط با این حوزه، تأکید کرده است که در طول سال‌های گذشته هیچ سالی بدون بحران کمبود فاکتور ۹ سپری نشده است. او بیان کرده است که این بحران همواره با چالش‌های مختلفی همچون بحران‌های ارزی، تحریم‌ها و مشکلات مربوط به مبادلات بانکی روبرو شده است.
قویدل در ادامه توضیح داده است که در حال حاضر نیز فرآیند تولید و تأمین فاکتور ۹ در کشور با مشکلات جدی مواجه است. کمبود فاکتور ۹ انعقادی همواره یکی از مسائل و مشکلات اساسی بیماران هموفیلی است و همواره در دوره‌های متناوب به وجود می‌آید.
فعال مدنی مذکور اضافه کرد که در مقایسه با سایر داروهای مورد نیاز بیماران هموفیلی، مانند فاکتور ۱۳، در ماه‌ها و سال‌های اخیر کمتر با بحران مواجه شده‌ایم. این نکته نشان می‌دهد که کمبود فاکتور ۹ همچنان یک چالش جدی و مداوم در تأمین نیازهای بیماران هموفیلی است.
ورود داروی جدید هملیبرا به بازار برای بیماران هموفیلی
به تازگی، قویدل، فعال مدنی حوزه هموفیلی، در یک گفتگو تأیید کرده است که با بازگشایی فهرست دارویی کشور در دولت سیزدهم، امکان ورود داروهای جدید به کشور فراهم شده است. یک دارو با نام تجاری هملیبرا و نام علمی امیسیزوماب به فهرست دارویی کشور اضافه شده است.
وی توضیح داد که این دارو توانایی بهبود کیفیت زندگی بیماران هموفیلی را دارا است. در حالی که نیمه عمر اثربخشی فاکتورهای انعقادی موجود بین ۸ تا ۱۲ ساعت است، هملیبرا می‌تواند با دز تزریقی متغیر بین یک هفته تا یک ماه در بدن بیماران مؤثر باشد.
مدیرعامل سابق کانون هموفیلی ایران اضافه کرد که این دارو به صورت زیرپوستی تزریق می‌شود و این مسئله یکی از مشکلات مهم بیماران هموفیلی را که برای تزریق وریدی فاکتورهای خونی باید به مراکز درمانی مراجعه کنند، حل می‌کند.
وی اظهار داشت که پس از پیگیری‌های مستمر، مسئولان پذیرفتند که این دارو برای حدود ۲۰۰ نفر از بیماران هموفیلی شدید که فاکتور ۷ بر روی بدن آنها تأثیر ندارد، وارد شود. این دارو هشت ماه پیش وارد شده بود و تا کنون در شرکت پخش موجود مانده است.
هزینه بالای دارو و عدم پوشش توسط بیمه‌ها
قویدل بیان کرد که هر ویال چهار میلی‌گرمی این دارو هزینه‌ای معادل ۱۷۰ میلیون تومان دارد. با این حال، در مقایسه با هزینه مشابه داروهای مهارکننده و فاکتورهای خونی فعلی که هر ماه به مبلغ ۸۰۰ میلیون تومان هزینه دارد، هزینه هملیبرا بسیار بیشتر نیست. با توجه به بهبود کیفیت زندگی بیماران، استفاده از این دارو ضروری به نظر می‌رسد.
با این حال، هنوز سازمان‌های بیمه‌گر این دارو را تحت پوشش خود قرار نداده‌اند و استفاده از آن بدون پوشش بیمه‌ای امکان‌پذیر نیست. این دارو تأیید شده برای بیماران نیازمند فاکتور ۷ است، اما با توجه به هزینه بالا و نیاز به تأمین ارز، استفاده از این دارو برای تمامی بیماران هموفیلی نیازمند حمایت و همکاری مسئولان کشور است.
